PEDOSFERA – GLEBY W POLSCE

Blisko 80% powierzchni Polski pokrywa kompleks gleb brunatnych, bielicowych i płowych. Występują one powszechnie na terenach nizinnych, nieco mniej jest ich na wyżynach i w górach (zwłaszcza bielic). Pod względem przydatności rolniczej najbardziej wartościowe są gleby brunatne

Gleb o najwyższej urodzajności jest w naszym kraju niewiele. Uchodzące za najlepsze, czarnoziemy, zajmują tylko około 1% powierzchni. Można je spotkać na Wyżynie Lubelskiej, Wyżynie Małopolskiej i na Płaskowyżu Głubczyckim (opolskie).
Charakteryzujące się podobną jakością, czarne ziemie, również mają około 1% udziału w powierzchni kraju. Występują głównie na Kujawach, a poza tym na Nizinach: Wielkopolskiej, Szczecińskiej i Śląskiej.  Większy odsetek (ok. 5%) przypada madom. Na dużej powierzchni utworzyły się one w delcie Wisły, dzięki czemu Żuławy Wiślane zaliczają się do najbardziej urodzajnych terenów w Polsce.
Gleby bagienne zajmują około 7% powierzchni kraju i poza dolinami rzek występują głównie na Podlasiu,Polesiu i pojezierzach. Są dosyć żyzne, ale ze względu na duże zawilgocenie wykorzystuje się je przede wszystkim na łąki i pastwiska.
Dobrą jakość, z uwagi na głęboki profil, mają także rędziny. Wykształciły się one na skałach węglanowych Wyżyny Małopolskiej i Wyżyny Lubelskiej. Stanowią łącznie około 1% powierzchni kraju.
Natomiast dla typowo górskich gleb inicjalnych odsetek ten wynosi około 6%. Występują na stokach Karpat i Sudetów. Są mało urodzajne i na ogół porośnięte trawami, które służą głównie do wypasu zwierząt.
Ostatnią grupę stanowią gleby antropogeniczne, czyli przekształcone na skutek działalności człowieka. Występują one na obszarach miejskich , podmiejskich  i uprzemysłowionych. Większe ich kompleksy spotkać można w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym i na terenie innych dużych miast (w Warszawie, Trójmieście, Łodzi, Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu, Szczecinie), a także w rejonie odkrywkowych kopalni węgla brunatnego i elektrowni (w Bełchatowie, Koninie i Turoszowie).

Na prawidłowy rozwój i optymalny wzrost roślin  ma wpływ nie tylko dostępność wody i składników mineralnych, ale przede wszystkim jakość gleby. Jej odczyn, struktura oraz zawartość próchnicy są podstawą efektywnego wykorzystania dostępnych w glebie składników. Można wyróżnić 3 właściwości gleby, które determinują skuteczność nawożenia nawozami mineralnymi. Są to: pH, zawartość próchnicy oraz struktura gleby. Niestety w wielu ogrodach gleby są kwaśne, o niskiej zawartości próchnicy, w następstwie czego tracą one prawidłową strukturę, mają zachwiane stosunki wodno-powietrzne..

Zakwaszanie się gleb

Obniżanie się pH jest procesem naturalnym, którego najistotniejszą przyczyną jest wymywanie (wypłukiwanie) wapnia oraz magnezu w głąb gleby. Dodatkowo postępującemu obniżaniu się pH sprzyjają tak zwane kwaśne deszcze występujące w rejonach, gdzie powietrze jest skażone emisjami przemysłowymi, oraz niektóre nawozy mineralne. Problemy związane z użytkowaniem gleb kwaśnych potęguje fakt, że ponad 70% gruntów rolnych w Polsce zaliczane jest do grupy kwaśnych lub bardzo kwaśnych (pH poniżej 5,5)

Odczyn gleby to ważna sprawa, jednak zbyt często bagatelizowana przez ogrodników. Dzięki odpowiedniemu pH gleby nasze rośliny będą nie tylko lepiej rosły, ale i estetyczniej wyglądały.  Jeśli odpowiednio nie zadbamy o dobór roślin do odpowiadającego w naszym ogrodzie pH będą one chorować i zmarnieją.  Zwróćmy uwagę również na fakt zbyt rzadkiego badania gleby pod trawnik. Okazuje się, że najczęściej badamy glebę, na której sadzimy rośliny ozdobne bądź w warzywniku, zapominając o ziemi, na której planujemy lub już mamy trawnik. Mierząc pH gleby pod trawnik na pewno zniwelujemy możliwość pojawienia się na nim mchu. Mech pojawia się, gdy gleba jest zbyt kwaśna.                                                                                                                                                       Najwięcej roślin toleruje gleby o odczynie lekko kwaśnym do obojętnego. Jak zatem sprawdzić odczyn gleby? Przede wszystkim najbardziej miarodajnym i najdokładniejszym sposobem jest oddanie próbki do najbliższej stacji chemiczno-rolniczej.

badanie wygląda tak :

 Kiedy jednak jest to dla nas kłopot lub dodatkowy koszt, a wynik potrzebny jest nam bardzo szybko, badanie przeprowadzić możemy sami. Zmierzenie pH gleby to nic trudnego, a może pomóc rozwiązać wiele problemów uprawowych.

Rodzajów kwasomierzy jest dość sporo. Na szczególną uwagę zasługuje kwasomierz ze wskazówką, który kupić możemy w każdym sklepie ogrodniczym. Wystarczy sondę umieścić w wilgotnej glebie a po upływie minuty odczytać wynik pH, który został wskazany. Koszt takiego urządzenia waha się od 10 zł wzwyż. Jeszcze dokładniejszy i szybszy będzie pomiar pH miernikiem na baterię. Choć to już koszt nawet kilkuset złotych, jednak taki kwasomierz wskaże nam dokładną wartość pH naszej gleby a odczyt będzie ułatwiony, dzięki dużym cyfrom pojawiającym się na ekranie urządzenia.

Badanie odczynu gleby specjalistycznym płynem to tani sposób na ustalenie pH  .Płyn do badania jest jedną z dobrych i najtańszych (oprócz domowych sposobów) metod badania odczynu pH gleby. Wystarczy plastikową łyżeczką nabrać próbkę gleby (najlepiej kilka próbek z różnych miejsc ogrodu) i kolejno zalać je płynem. Następnie porównujemy uzyskany kolor gleby ze skalą dołączoną do buteleczki.